|
(مِنَ الْمَسِّ ) яъни, жиннилик. Фалончини жин чалиб кетибди, дейилганда шу сўз ишлатилади. (خبط ) сўзи тик бўла олмаслик, кўр туядек гандираклаш маъносини англатади.
(الَّذِي يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ шайтон гандираклатиб қўйган телба каби)нинг тафсири хусусида бир қанча ривоятлар ворид бўлган. Рожиҳ гап шуки, инсон телба бўлиб қолган пайтида унга шайтон ўзининг васвасалари орқали кўпроқ таъсир кўрсатади. Бир неча ишларни унинг хаёлига солади. Натижада у гандираклаб қолади.
Шайтоннинг ўзи уни йиқитади, жинни қилади, деган гапга келсак, оят бундай демаяпти. Аллоҳ Таоло, шайтон уни телба қилиб, гандираклатади, демаяпти. Балки,
يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ
(шайтон гандираклатиб қўйган телба каби), дейиляпти. Яъни, у телбалиги туфайли шайтон уни гандираклатади. Хуллас, олдин у телба бўляпти, кейин уни шайтон гандираклатяпти.
Шунингдек,
يَتَخَبَّطُهُ الشَّيْطَانُ مِنَ الْمَسِّ
киноя ва мажоз деган гап ҳам бор. Улар йиқилган одам ҳақида уни жин чалди, деган иборани ишлатишади. Бундай дейдиганлар жиннилик билан жин сўзларининг ўзаги бир, деб биладилар. Бу гап ҳам маржуҳдир. Чунки ҳақиқий маънони қўллаш узрли бўлиб қолгандагина, мажозий маънога мурожаат қилинади. Бу ерда эса ҳақиқий маънони қўллаш узрли бўлаётгани йўқ. Шайтон мажнуннинг миясига ҳар хил хаёлларни солиши ва шу билан унинг гандираклаши мумкин. Мана шу шайтоннинг уни гандираклатгани бўлади. Бундай мажозий маънога таъвил қилганлар шайтоннинг инсонни жинни қилишига йўл берилмаган, деб ҳисоблаганлари туфайли шахсни шайтоннинг ўзи йиқитади, шайтоннинг ўзи уни жинни қилади, дейдиганларга раддия билдириш учун шундай қилган бўлишлари ҳам мумкин.
وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيْكُم مِّن سُلْطَانٍ
– „(Лекин) мен учун сизларнинг устингизда ҳеч қандай ҳукмронлик йўқ эди“. [14:22]
Ҳар иккисининг гапи ҳам маржуҳдир. Рожиҳ гап юқорида биз айтиб, баён қилиб ўтган гапдир.
Қизиғи шундаки, ҳар икки гуруҳ тафсирларида бир-бирларини диндан чиққанликда айблашгача борганлари кузатилади. Ҳолбуки, оят ҳар иккисининг ҳам фикрини қатъий айтмаган.
170-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232